Şizofreni hayat boyu süren ama doğru tedavi uygulandığında kontrol altına alınabilen ciddi bir ruhsal hastalıktır. Şizofreni hastaları gerçeklerle teması kaybetmiş gibi görünebilir. Başkalarının duymadığı sesleri duyabilirler. Başkaları onlara zarar vermeye çalıştıklarını düşünebilirler. Bazen konuştukları mantıklı olmayabilir. Şizofreni ırk, sosyal sınıftan bağımsız olarak herkesi etkileyebilir ancak genetik yatkınlık, stres ve çevresel faktörler hastalığın gelişmesine neden olabilir. Şizofreni hastalığı kişilerin hareket, duygu ve düşüncelerini etkileyebilen ve gerçeği algılamasını çarpıtan; kişinin toplumla ilişkilerini bozan bir rahatsızlıktır. Yeni araştırmalar, hastaların toplum içinde olmasının hastalığın gidişatını olumlu etkilediğini gösteriyor. Şizofreni hastalarının zeka seviyesi toplumun geneliyle aynıdır; düşük, normal ya da ileri olabilir. Hastalık genellikle yavaş yavaş başlar ve ilk belirtiler 16 ile 30 yaşları arasında görülür.bulunmasını, okula gitmesini, işini sürdürmesini veya günlük görevlerin üstesinden gelmesini zorlaştırabilir. Etkili tedavi ile şizofreni hastalarının çoğunda iyileşerek gündelik hayatını sürdürebilir. Şizofreni, kişiden kişiye farklılık gösterebilir. Kimi hastalar tamamen içe kapanırken diğerleri daha hareketli ve sosyal olabilir. Şizofreniye neyin sebep olduğu tam olarak bilinmemektedir. Ancak genetik olmak üzere, çevre ve beyin kimyasının rol oynadığı düşünülmektedir.
Şizofreni nedir? Şizofreni ciddi bir beyin hastalığıdır. Şizofreni hastaları orada bulunmayan sesleri duyabilir. Başkalarının onlara zarar vermeye çalıştıklarını düşünebilirler. Bazen konuştuklarında mantık olmayan hikayeler anlatabilirler. Hastalar kendi içlerine kapanabilir. Şizofreni semptomları genellikle 16 ile 30 yaşları arasında başlar. Erkekler genellikle kadınlardan daha genç yaşta semptomlar geliştirirler. İnsanlar genellikle 45 yaşından sonra şizofreni olmazlar.
Şizofrenin üç tip semptomu vardır:
- Psikotik belirtiler kişinin düşüncesini bozar, bunlara halüsinasyonlar (işitme veya orada bulunmayan şeyler görme), sanrılar (gerçek olmayan inançlar), düşünceleri organize etme ve garip hareketler dahildir.
- Olumsuz belirtiler, duyguların gösterilmesini ve normal şekilde çalışmasını zorlaştırır, kişi kendini ifade etmekte zorlanır. Şizofreni hastası depresyondaymış gibi görünebilir.
- Bilişsel belirtiler düşünce sürecini etkiler. Bunlara, bilgi kullanma, karar verme ve dikkat etme gibi sorunlar dahildir.
Günümüzde şizofreninin kesin bir tedavisi yoktur, ancak kullanılan ilaç tedavileri hastalığı geriletmekte ve kişinin normal hayatını sürmesine önemli oranda katkı sunmaktadır. Mevcut tedaviler, semptomların çoğunun kontrolüne yardımcı olmaktadır. Hekimler genellikle hangi ilacın daha iyi sonuç veriğini hastada deneyerek sonuç alırlar. Hekimin önerdiği ilaçlar mutlaka kullanılmalıdır; ek tedaviler, hastalığınızla başa çıkmanıza yardımcı olacaktır. Bunlara terapi, aile eğitimi, rehabilitasyon ve beceri eğitimi dahildir.
Şizofreni türleri nelerdir?
Paranoid şizofreni nedir?
Paranoid şizofreni hastaları, kendilerini yoğun bir tehdit altında hisseder; eziyet ve zulüm gördüğünü ya da birileri tarafından cezalandırılacağı veya öldürüleceği ile ilgili yanlış inançlara (sanrılar) sahiptir. Fakat öne sürdüğü bazı düşünce ve konuşmaları normaldir.
Hebefrenik Şizofreni nedir?
Hebefrenik şizofreni hastalarının zihni karışık ve tutarsızdır, bir söyledikleri diğeri ile uyuşmayabilir ve konuşmaları karma karışık olabilir. Dışarıdan bakıldığında davranışları duygusuz, yüzeysel veya uygunsuz, şapşalca ve çocuksu görülebilir. Gündelik bakım ve işlerini yapmakta zorlanabilirler. Çoğunlukla duş almak veya yemek hazırlamak gibi normal günlük işlerini yapma becerilerini bozan düzensiz davranışları vardır.
Katatonik Şizofreni nedir?
Katatonik şizofreninin en önemli belirtisi fizikseldir. Katatonik şizofreni hastaları genelde hareketsizdir ve çevrelerindeki dünyaya karşı duyarsızdır; olaylara reaksiyon vermezler. Genellikle çok katı ve sert olurlar ve hareket etmeye isteksizdirler. Ara sıra yüzlerini buruşturmak veya biçimsiz duruşlar yapmak gibi garip hareketleri olabilir.
Başkalarının söylediği bir cümle veya kelimeyi tekrar edebilirler. Katatonik şizofreni hastalarında, yetersiz beslenme, bitkinlik ve kendilerini yaralama gibi durumlar görülebilir.
Ayrışmamış Şizofreni nedir?
Ayrışmamış Şizofreni hastalarının belirtileri diğer hiç bir Şizofreni grubu belirtileri ile uyuşmaz. Bu guruptaki hastaların semptomları diğerlerine uymadığında bu tanı konur.
Kalıntı Şizofreni nedir?
Kalıntı (rezidüel) Şizofreni, semptomlarının şiddeti azalmıştır. Halüsinasyonlar, delüzyonlar veya diğer semptomlar kısmen görülebilir ama şizofreni tanısı konduğu zamanki kadar şiddetli değildir.
Şizofreni tedavisinde – Antipsikotik ilaçlar
Şizofreni hastalığının tedavisinde başlıca iki türü yardımcı yöntem bulunmaktadır: bunlar antipsikotik ilaçlar ve psikososyal tedaviler. Antipsikotik ilaçlar şizofreninin psikotik belirtileri olan hastalara yardımcı olur. Bazı insanlar ilaç almaya başladığında yan etkilere sahiptir, ancak çoğu yan etki birkaç gün sonra kaybolmaktadır.
İlaçlarını yan etkiler şunlardır
- Bulanık görüş ve görmede zayıflama
- Vücut hareketleri kişi tarafından kontrol edilemez, sallayarak yürür
- Baş dönmesi
- Uyuşukluk
- Hızlı kalp atışı
- Huzursuz hissetme
- Menstrüel sorunlar
- Güneş duyarlılığı
- Deri döküntüleri
- Vücutta sertlik
Bazı antipsikotik ilaç türleri, diyabet, yüksek kolesterol veya diğer koşullara yol açabilecek kilo alımı ve diğer sağlık sorunlarına neden olabilir. Diğer antipsikotik ilaç türleri, bir kişinin kas hareketlerini özellikle ağız çevresinde kontrol edemediği fiziksel hareketlerle ilgili yan etkilere neden olabilir. İnsanlar antipsikotik ilaçlara farklı şekilde yanıt verirler, bu yan etkilerin herhangi birini bir doktora bildirmek önemlidir. Bazen bir kişinin doğru ilaç bulmadan önce birkaç ilaç denemesi yapılması gerekebilir. Ancak hiç bir şekilde doktora danışmadan ilaç almayı bırakmamak gerekir. İlacı aniden durdurmak tehlikeli olabilir ve şizofreni semptomlarını daha da kötüleştirebilir.
Şizofreni tedavisinde – Psikososyal tedaviler
Psikososyal tedaviler, hastaların şizofreninin günlük zorluklarıyla başa çıkmasına yardımcı olur. Bu tedavileri, hastalar, etkili bir ilaç bulduktan sonra uygulamak çok daha başarılı sonuçlar vermektedir. faydalıdır.
Psikososyal tedaviler şunları içerir:
- Aile eğitimi: Tüm aile bireylerine hastalık hakkında bilgi verilir ve hastalıkla nasıl başa çıkılacağını öğretilir ve yardım edebilmeleri için yöntemler gösterilir
- Hastalık yönetim becerileri: Hastanın şizofreni hakkında bilgi edinmesine ve günün her saatinde yönetmesine yardımcı olur.
- Bilişsel davranışçı terapi (CBT): Hastanın mevcut sorunları tanımasına ve nasıl çözüleceğine yardımcı olur. CBT terapisti, yararsız düşünce ve davranış kalıplarını değiştirmeye odaklanmaktadır.
- Rehabilitasyon: İş bulma, okula gitme, kişisel bakım, sosyal hayata katılma ve günlük yaşam becerilerine yardımcı olur.
- Kendi kendine yardım grupları: Hastalar ve yakınlarından oluşan guruplar meydana getirilir, hastalıkla mücadele için diğer insanlardan destek alırlar
- İlaç ve alkol suistimallerine yönelik tedavi: Şizofreni için diğer tedavilerle birlikte kullanılır. Hastanın sorun yaratan davranışlardan uzak kalmasını sağlar
Şizofreni hastalığı ile ilgili doğru bilinen yanlışlar:
YANLIŞ – Şizofreni tedavisi olmayan ve iyileşmeyen bir hastalıktır.
DOĞRU – Şizofreni tedavisi mümkün ve iyileşme gösterebilen bir hastalıktır. Tedavi olanağı ve iyileşme ile anlatılmak istenen kuşkusuz hastalığın tümüyle ortadan kalkması demek değildir. Diğer pek çok hastalıkta olduğu gibi, doğru ve düzenli ilaç tedavisi, psikososyal tedaviler ve rehabilitasyonla, şizofreni hastaları toplum içinde bağımsız ve üretken bir yaşam sürebilir.
YANLIŞ – Şizofreni hastalarının mutlaka hastaneye yatırılarak tedavi edilmesi gerekir.
DOĞRU – Şizofreni hastaları, hastalığın akut dönemleri dışında ayakta, poliklinikte ya da muayenehanede tedavi edilebilir. Uygun ve düzenli tedaviyle şizofreni hastaları toplum içinde üretken bir yaşam sürebilir. Araştırmalar, hastaların toplum içinde olmalarının hastalığın gidişatı açısından daha olumlu olduğunu, hastalar için daha fazla yarar sağladığını gösteriyor.
YANLIŞ – Şizofreni tamamen kalıtımsal/genetik bir hastalıktır.
DOĞRU – Şizofreni tamamen kalıtımsal bir hastalık değildir. Tek yumurta ikizlerinde bile, diğer ikizde şizofreni %48 oranında görülür. Şizofreni; kalıtımsal yatkınlık, stres ve çevresel faktörlerin etkileşimi ile ortaya çıkan karmaşık bir hastalıktır.
YANLIŞ – Şizofreni hastaları saldırgan ve tehlikelidir.
DOĞRU – Şizofreni hastaları çoğunlukla saldırgan ya da tehlikeli değildir, tam aksine kendileri saldırganlığa maruz kalırlar. Bu hastaların saldırganlıkları genellikle kendilerine yöneliktir ve intihar riskleri yüksektir. Sonuç olarak, şizofreni hastalarının topluma zararı, toplumun damgalama ve olumsuz önyargılar gibi onlar üzerinde oluşturduğu zarardan çok daha azdır.
YANLIŞ – Şizofreni hastalarının zekâ seviyesi düşüktür.
DOĞRU – Şizofreni bir zekâ sorunu değildir. Şizofreni hastalarının zekâ seviyesi toplumun geneliyle aynıdır; düşük, normal ya da ileri olabilir. Zekâ seviyesi her toplumda olduğu gibi değişkenlikler gösterse de, bu hastalığın bir özelliği değildir. Şizofreni hastaları arasında Nobel Ödülü kazananlar bulunuyor.
YANLIŞ – Şizofreni aniden, gürültülü ve abartılı bir tabloyla başlar.
DOĞRU – Şizofreni genellikle yavaş yavaş başlar. İlk belirtileri ergenlik döneminde ortaya çıkabilir, ancak çoğunlukla fark edilmez. Okul performansında azalma, aile ve arkadaşlarla iletişimde sorunlar, bilginin düzenlenmesinde güçlükler ortaya çıkabilir. Kişi sesler değil, ama ne olduğunu anlayamadığı fısıltılar duyabilir.
YANLIŞ – Şizofreni, anne babaların yanlış davranışları ya da kişilik sorunlarından, zayıflıklarından kaynaklanabilir.
DOĞRU – Şizofreni karmaşık bir beyin hastalığıdır. Kişilik sorunları ya da anne babanın davranışı sonucunda ortaya çıkmaz.
YANLIŞ – Şizofreni hastalarının hepsinde aynı belirtiler görülür.
DOĞRU – Şizofreni, sadece varsanılar ve sanrıların görüldüğü̈ bir hastalık değildir. Şizofrenide net düşünme, duygularını kontrol etme ve karar verme güçlüğü̈ gibi bozukluklar gözlenebilir. Hastalık tablosu kişiden kişiye farklılık gösterebilir. Kimi hastalar tamamen içe kapanırken diğerleri daha hareketli olabilir.
YANLIŞ – Şizofreni hastaları hiçbir zaman iş sahibi olamaz, çalışamaz.
DOĞRU- Tedavi olan şizofreni hastaları, olanakları ve yeteneklerine göre çalışabilir ve üretebilir. Kimi hastalar destekli olarak çalışırken kimileri eski işlerini sürdürebilirler.
YANLIŞ – Şizofreni hastaları hiçbir zaman iş sahibi olamaz, çalışamaz.
DOĞRU- Tedavi olan şizofreni hastaları, olanakları ve yeteneklerine göre çalışabilir ve üretebilir. Kimi hastalar destekli olarak çalışırken kimileri eski işlerini sürdürebilirler.
0 Yorumlar